Rodzinne formy pomocy dzieciom

Szczegóły

Nadrzędna kategoria: ROOT

Kategoria: Małżeństwa

Utworzono: poniedziałek, 04, maj 2009 13:37

Poniżej prezentujemy najważniejsze informacje na temat możliwych form pomocy dzieciom, które w wyniku różnych wydarzeń nie mogą wychowywać się w swojej biologicznej rodzinie. Mamy nadzieję, że te podstawowe informacje, które publikujemy  zachęcą niektórych z Was do poważnego rozważenia czy i w jaki sposób możemy pomóc dzieciom w ich trudnej sytuacji życiowej. Informacje te nadesłane zostały z Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Gdyni Demptowie.

ADOPCJA

Adopcja oznacza przysposobienie prawne dziecka w wyniku, którego rodzice nabywają prawa i obowiązki takie same, jak w rodzinie naturalnej. W polskim systemie prawnym wyróżnia się trzy rodzaje adopcji: przysposobienie pełne, niepełne i całkowite. Adopcję orzeka sąd rodzinny. Pary, które chcą stać się rodziną adopcyjną czeka drobiazgowa procedura. Ma ona na celu sprawdzenie, czy są oni przygotowani do adopcji. Po podjęciu decyzji o chęci adopcji małżeństwo powinno udać się do Ośrodka Adopcyjnego (w Gdyni Ośrodek Adopcyjno – Opiekuńczy znajduje się przy ul. Demptowskiej 46). Pracownik ośrodka udzieli wszystkich informacji na temat szczegółów procedury adopcyjnej. Kandydaci na rodzinę adopcyjną zobowiązani są do przedstawienia kompletu dokumentów tj. odpisu zupełnego aktu małżeństwa, życiorys, zaświadczenia o niekaralności w formie wypisu z rejestru skazanych, zaświadczenia o braku zdrowotnych przeciwwskazań do adopcji wydane przez lekarza pierwszego kontaktu dla obojga kandydatów osobno, zaświadczenia o braku zdrowotnych przeciwwskazań do adopcji wydane przez lekarza psychiatrę dla każdego z kandydatów osobno, zaświadczenie o zatrudnieniu i o zarobkach, w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą wypis z rejestru oraz PIT za ostatni rok oraz przedstawić pracownikom ośrodka dwie osoby, które mogą dać kandydatom na rodziców)  adopcyjnych pozytywne rekomendacje (nie mogą być to osoby spokrewnione z kandydatami). Kolejnym etapem w procedurze adopcyjnej są badania psychologiczne prowadzone przez psychologa ośrodka. Przeprowadza on  rozmowę i testy psychologiczne określając predyspozycje i cechy charakteru kandydatów.  Pracownik Ośrodka odwiedza rodzinę w ich domu. Wizyta ta ma na celu sprawdzenie warunków bytowych i bliższe poznanie rodziny. Aby rodzina mogła dalej uczestniczyć w postępowaniu adopcyjnym musi uzyskać akceptację Zespołu Kwalifikacyjnego Ośrodka. Kolejnym etapem jest udział rodziny w specjalistycznym szkoleniu. Szkolenie ma charakter grupowy lub indywidualny. Uczestniczą w nich kandydaci na rodziny adopcyjne, którzy uzyskali rekomendację Zespołu. Szkolenie ma na celu przybliżenie problemów związanych z przyjęciem dziecka, a także  naukę metod ich rozwiązywania. O terminie szkolenia kandydaci dowiadują się telefonicznie. Jest to przeważnie kilka spotkań odbywających się co tydzień popołudniami. Szkolenie przeciętnie trwa około 40 godzin. Po zakończeniu szkolenia zapada końcowa decyzja o zakwalifikowaniu rodziny do pełnienia funkcji rodziny adopcyjnej w trakcie Komisji Kwalifikacyjnej w skład, której wchodzą pracownicy ośrodka oraz osoby z zewnątrz np. pracownicy socjalni, dyrektorzy Domów dziecka itp.
 Czas oczekiwania na dziecko jest różny i uzależniony od wielu czynników m.in.  od wieku i płci, potrzeb dziecka, jakie pragną przyjąć rodzice. Następnie kandydatom przedstawiana jest konkretna propozycja dziecka do adopcji. Uzyskują oni wtedy wszystkie informację jakie posiada Ośrodek o dziecku. Otrzymują dane na temat sytuacji rodzinnej, zdrowia, predyspozycji, rodzeństwie czy nawet wyglądu dziecka. Jeżeli przedstawione do adopcji dziecko jest przez rodziców wstępnie zaakceptowane (na podstawie przedstawionej dokumentacji) następuje moment pierwszego kontaktu z dzieckiem. Rodzice adopcyjni mogą złożyć wniosek do sądu o przysposobienie poznanego dziecka. Pracownicy Ośrodka pomagają w jego przygotowaniu, składają wniosek do Sądu wraz z kompletem dokumentów i uczestniczą wraz z rodziną w całej procedurze prawnej. Najczęściej rodzina adopcyjna uczestniczy w dwóch rozprawach sądowych. Podczas pierwszej sąd wyraża zgodę na zabranie dziecka przez rodzinę do domu. Jest to tzw. okres preadopcyjny. Po pewnym czasie odbywa się druga rozprawa tzw. adopcyjna, dopełniająca formalności prawnych. W Polsce mało popularna, ale dopuszczana prawnie jest tzw. adopcja ze wskazaniem. W tym przypadku zarówno rodzice biologiczni, jak i adopcyjni mają o sobie "komplet" informacji (odwrotnie niż w zwykłej adopcji - kiedy to rodzice adopcyjni wiedzą bardzo dużo o biologicznych, a ci drudzy nic o adopcyjnych). Jest ona jednak dość ryzykowna dla rodziców adopcyjnych, ponieważ nie mają oni pełnej informacji o tak o dziecku jak i jego rodzinie.

RÓŻNICA MIĘDZY RODZINĄ ADOPCYJNĄ A RODZINĄ ZASTĘPCZĄ

Dziecko w rodzinie zastępczej umieszczane jest na podstawie orzeczenia sądu.
Władza rodzicielska rodziców biologicznych jest ograniczona, zawieszona lub odebrana (wyjątek stanowi sytuacja, w której dziecko umieszczane jest  na ich wniosek). W większości przypadków rodzice biologiczni mają możliwość kontaktu z dzieckiem chyba, że sąd pozbawi ich tego prawa. Rodzice zastępczy otrzymują wsparcie finansowe na utrzymanie dziecka w wysokości zależnej od jego wieku i stanu zdrowia. Rodzice zastępczy jedynie czasowo "zastępują" rodziców naturalnych w codziennej opiece nad dzieckiem. Jeżeli sytuacja życiowa rodziny naturalnej ulegnie trwałej poprawie sąd może orzec powrót dziecka do własnej rodziny. W przeciwnym razie dziecko pozostaje w rodzinie zastępczej do 18 roku życia lub dłużej do momentu ukończenia szkoły. Rodzina zastępcza daje dzieciom i ich rodzicom biologicznym szansę na odrodzenie i odbudowanie swojego życia. Dziecko może wzrastać i rozwijać się w prawidłowej rodzinie zastępczej, nie tracąc kontaktu ze swoimi rodzicami i rodziną, cały czas pielęgnując więzi rodzinne, a tym samym swoją tożsamość. Należy pamiętać, że mimo ograniczenia władzy rodzicielskiej rodzice biologiczni w dalszym ciągu mają prawo decydować o istotnych sprawach dziecka, co oznacza, że dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej jest prawnie dzieckiem swoich rodziców naturalnych. W świetle prawa nie ma więzi rodzinno – prawnej dziecka z rodziną zastępczą. Sposób sprawowania opieki przez rodziców zastępczych podlega kontroli zarówno sądu jak i organu finansującego.

Dziecko w rodzinie adopcyjnej umieszczane jest na podstawie orzeczenia sądu. W sytuacji adopcji dziecka rodzice biologiczni są pozbawieni władzy rodzicielskiej i nie mogą spotykać się z dzieckiem. Zmieniony zostaje akt urodzenia dziecka - w miejsce danych rodziców naturalnych wpisane zostają dane rodziców adopcyjnych. Dziecko przyjmuje nowe nazwisko, możliwa jest także zmiana imienia. Rodzice adopcyjni nie otrzymują wsparcia socjalnego z powodu faktu adopcji dziecka. Rodzina adopcyjna nie podlega kontroli żadnej instytucji z samego faktu przysposobienia (chyba, że istnieją inne powody i wtedy podejmowana jest normalna procedura jak w przypadku, każdej rodziny naturalnej). Dziecku adoptowanemu przysługują prawa tak jak dziecku naturalnemu tj. prawo alimentacyjne, spadkowe itd.

RODZINNY DOM DZIECKA

Rodzinny Dom Dziecka jest placówką sprawującą opiekę nad dziećmi pozbawionymi właściwej opieki ze strony rodzin naturalnych. Placówkę taką powołują specjalną uchwałą lokalne władze, w odpowiedzi na realne potrzeby występujące w tym względzie na danym terenie. Dlatego też osoby starające się o kwalifikację na tę formę opieki zastępczej, powinny uzyskać od władz samorządowych (za pośrednictwem MOPS lub PCPR) zapewnienie o zasadności podjęcia szkolenia w tym celu.
Rodzinny dom dziecka tworzą opiekunowie i wychowywane przez nich dzieci - od czworga do ośmiorga, jednakże ilość ta w uzasadnionych przypadkach może się zmieniać (np. w przypadku konieczności zaopiekowania się licznym rodzeństwem). W tej liczbie nie mieszczą się dzieci opiekunów (biologiczne, adoptowane), więc zdarza się nierzadko, że rodzina składa się nawet z kilkunastu osób. Rodzinne Domy Dziecka powstają najczęściej w lokalach (domy jednorodzinne, mieszkania) pochodzących z zasobów powiatu lub gminy, rzadziej  -  w prywatnych domach opiekunów. Dzieci mogą pozostawać w rodzinnych domach do chwili powrotu do rodziny biologicznej, do adopcji lub do osiągnięcia dorosłości i usamodzielnienia.

Dyrektorem placówki rodzinnej może być osoba, która:
- posiada wykształcenie średnie lub wyższe,
- odbyła odpowiednie szkolenie w ośrodku adopcyjno - opiekuńczym i otrzymała tam opinię kwalifikacyjną.
Dyrektor placówki rodzinnej jest jednocześnie wychowawcą. Podstawą prawną skierowania do placówki jest art. 80 ust.1 ustawy o pomocy społecznej. Prowadzenie placówki rodzinnej jest jedną z najtrudniejszych form opieki zastępczej, dlatego też przy doborze kandydatów preferuje się małżeństwa posiadające doświadczenie rodzicielskie. Finansowanie Rodzinnych Domów Dziecka można podzielić na dwie odrębne części. Jedna to finanse związane z utrzymaniem domu i pracownika, które podlegają dokładnemu rozliczeniu. Druga to tzw. "ryczałt". Ryczałt to kwota wypłacana bezpośrednio Rodzinnemu Domu Dziecka, przeznaczona na całkowite utrzymanie jednego dziecka w ciągu miesiąca. Mieści się w nim koszt wyżywienia, ubrania, podręczników i przyborów szkolnych,  wypoczynku i rozrywki, leczenia i rehabilitacji, hobby i korepetycji, środków czystości, biletów itp.

POGOTOWIE RODZINNE

Pogotowie rodzinne jest rodzajem zawodowej rodziny zastępczej krótkoterminowej. Powstaje w sposób pozasądowy, na mocy umowy cywilno-prawnej pomiędzy rodziną zastępczą a Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej (lub Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie). W rodzinie pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego można umieścić nie więcej niż troje dzieci ( z wyjątkiem przypadków konieczności umieszczenia w rodzinie rodzeństwa) na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka. Okres ten nie może być jednak dłuższy niż 12 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka może być przedłużony,
o kolejne 3 miesiące. Pogotowie rodzinne jest zobowiązane przyjąć każde dziecko do lat 10, jeżeli zostało doprowadzone przez policję. W pogotowiu rodzinnym umieszcza się w dzieci w sytuacji kryzysu tj. natychmiastowej konieczności odizolowania ich od środowiska rodzinnego zagrażającego jego zdrowiu, życiu oraz prawidłowemu wychowaniu. Wówczas rodzina zastępcza ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić (w ciągu 24 godzin): sąd rodzinny oraz MOPS/PCPR, których zadaniem jest wyjaśnienie rodzinno-prawnej dziecka tak, aby mogło ono (wrócić do rodziców biologicznych, zostać przysposobionym, zostać umieszczonym w rodzinie zastępczej).

Rodzinie zastępczej pełniącej funkcje pogotowia rodzinnego udzielana jest ze strony Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (lub Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie) pomoc pieniężna na częściowe pokrycie kosztów utrzymania każdego przebywającego tam dziecka.

Wysokość udzielanej pomocy przedstawia się następująco:
• rodzina zastępcza pozostająca w gotowości do przyjęcia dziecka otrzymuje miesięcznie wynagrodzenie w wysokości 95% podstawy tj. 1.564,65 zł brutto (podstawa wynosi obecnie 1647 zł),
• rodzina zastępcza pełniąca zadania pogotowia rodzinnego z dniem przyjęcia pierwszego dziecka do rodziny otrzymuje miesięcznie wynagrodzenie w wysokości 160% podstawy tj. 2.635,20 zł. Wynagrodzenie to zwiększa się o 20% podstawy, jeżeli  w rodzinie przebywa, w okresie dłuższym niż 10 dni w miesiącu, więcej niż troje dzieci.
• dodatkowo na każde dziecko przebywające w pogotowiu rodzina otrzymuje pomoc pieniężną na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka (10% podstawy z tytułu sprawowania  osobistej opieki nad dzieckiem).
 Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące warunki:
- dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej,
- mają stałe miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,
- korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- nie mogą być pozbawionym władzy rodzicielskiej, ta władza nie może być ograniczona ani zawieszona,
- należy wywiązywać się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby jeżeli ciąży taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu,
- wykluczona jest choroba uniemożliwiająca właściwą opiekę nad dzieckiem,
- należy mieć odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania,
- należy uzyskać pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania .
(Art. 73 Ustawy o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004).
W celu  utworzenia Pogotowia Rodzinnego w swoim domu przynajmniej  jeden z małżonków musi mieć stałe źródło dochodu (pensja, emerytura, renta), muszą być spełnione odpowiednie warunki mieszkaniowe, małżonkowie nie mogą być karani, muszą przejść badania psychologiczne oraz szkolenie na rodziców zastępczych. 
Osoby zainteresowane zostaniem rodziną zastępczą i chcące prowadzić pogotowie rodzinne powinny zgłosić się do  Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdyni  przy ul. Armii Krajowej 44.